Geen auteursrecht op smaak

Veel kan auteursrechtelijk beschermd zijn, maar smaak echter niet.

Een wijdverbreide misvatting is dat het auteursrecht is voorbehouden voor een selecte groep personen, zoals schrijvers, fotografen en muzikanten. Ook denkt men vaak dat deze personen iets heel bijzonders gedaan moeten hebben om hun boeken, foto’s of muziekwerken met het auteursrecht beschermd te krijgen. Niets is minder waar.

Iedereen is auteursrechthebbende. De enige eis om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen is dat iemand een werk gemaakt moet hebben, waarbij er creatieve keuzes zijn gemaakt. Een ''werk'' kan van alles zijn, zoals bijvoorbeeld een boek, een foto of muziek. Maar ook software, vormen van (volstrekt normale) gebruiksvoorwerpen, dansvoorstellingen, spreekbeurten, websites of geuren. Men hoeft zich er niet eens bewust van te zijn dat men een werk maakt. Een werk moet alleen vastgesteld kunnen worden.

Als er een werk is, waarbij de maker zelfs maar in marginale mate creatieve keuzes heeft gemaakt, ontstaat het auteursrecht vanzelf. Er is geen registratie of andere handeling vereist.

Onlangs stond de vraag ter discussie of smaak auteursrechtelijk beschermd kon zijn. De maker van Heksenkaas claimde dat de smaak van haar product (roomkaas met een bepaalde kruidenmix) auteursrechtelijk beschermd is. Dit standpunt is niet zo verwonderlijk, aangezien de Hoge Raad in 2006 al oordeelde dat geur ook een werk kan zijn.

De maker van Heksenkaas trad op tegen de maker van Witte Wievenkaas. Dat smaakt exact hetzelfde en maakt daarom volgens maker van Heksenkaas inbreuk op haar auteursecht. 

Het Europees Hof van Justitie heeft onlangs over de vraag of smaak auteursrechtelijk beschermd kan zijn geoordeeld. Het Hof fileerde het werkbegrip. Volgens het Hof moet een werk ten eerste een oorspronkelijke intellectuele schepping zijn. Dit is de eis dat er bepaalde creatieve keuzes gemaakt moeten worden. Vervolgens moet het werk ''tot uitdrukking'' worden gebracht. Aan deze eis voldoet smaak volgens het Hof niet: er zijn geen (wetenschappelijke) methoden om smaak vast te leggen en wel op een zodanige wijze dat nauwkeurig en objectief vastgesteld kan worden wat de smaak precies is.

De conclusie luidt dus dat smaak niet auteursrechtelijk beschermd kan worden. Heeft u vragen over auteursrecht? Wij adviseren u graag!