KYC (Know Your Customer)

Lezing van een aantal landelijke dagbladen de voorbije weken leert dat de bankensector opnieuw voorpaginanieuws is. En dan niet omdat zij haar essentiële rol in het betalingsverkeer maatschappelijk verantwoord invult. Integendeel, uit de berichtgeving volgt dat het Openbaar Ministerie (OM) tot een vergelijk is gekomen met ING Bank in een strafrechtelijk onderzoek naar schuldwitwassen. Daardoor ontlopen ING en haar bestuurders verdere strafrechtelijke vervolging. Een miljoenendeal (775 miljoen euro) die doet denken aan Amerikaanse toestanden. Schuldwitwassen is dan ook geen licht vergrijp. Het is een misdrijf dat bestaat in onder andere het verhullen van de herkomst van een voorwerp (bijvoorbeeld geld) terwijl men redelijkerwijs moet vermoeden dat het voorwerp direct of indirect van een misdrijf afkomstig is. De witwassende klanten van ING konden gedurende een aantal jaren rustig hun gang gaan, omdat de controle- en computersystemen bij de bank onvoldoende werkten en er bovendien onvoldoende personeel was om in te grijpen. In deze publicaties wordt de vraag gesteld of De Nederlandse Bank en haar Europese evenknie de Europese Centrale Bank (ECB) afdoende toezicht hebben gehouden, althans voldoende hebben ingegrepen. En voor de aandeelhouders van ING die financieel het gelag betalen: waarom heeft huisaccountant EY niet eerder aan de bel getrokken? Zij heeft toch ten tijde van haar verplichte controles kunnen waarnemen dat er onvoldoende budget werd vrijgemaakt voor de belangrijke afdeling van ‘compliance’ binnen de bank. Juist die afdeling zou het KYC-beginsel (‘know your customer’) tot uitvoering hebben moeten brengen. Vragen te over, maar bevredigende antwoorden blijven vooralsnog uit.    

Is er dan helemaal geen positief nieuws uit de financiële sector in de voorbije weken? Wellicht dan toch de aanstaande invoering van de nieuwe basisrente genaamd ‘Ester’ (Euro Short Term Rate). Die rente moet als basis gaan dienen voor miljoenen financiële contracten met variabele renten, zoals hypotheken. Een nieuwe referentierente die een vervanger moet vormen voor de in ongenade geraakte referentietarieven als Libor en Euribor. Libor en Euribor werden niet gebaseerd op echte banktransacties, maar werden samengesteld door een panel van banken. Dat panel heeft die rentetarieven destijds gemanipuleerd en ook die vergrijpen leidden (nog maar vijf jaar geleden) tot vervolging van een andere grootbank. De Liborfraude bij Rabobank leidde uiteindelijk tot een schikking van 774 miljoen euro. Ester is – zo moeten we uit de reacties van deskundigen bij de ECB begrijpen – niet manipulatief want gebaseerd op een groot volume aan echte banktransacties. De ECB heeft de bevoegdheid om die gegevens bij de banken op te vragen. Een hele geruststelling. Nu maar hopen dat de ECB dit ook met voldoende regelmaat doet, want bij ING bleek haar toezichtuitoefening jammerlijk onder de maat. 

Saillant detail: de onlangs opgestapte ING-bestuurder Koos Timmermans heeft het bankenpanel geleid dat de Euro Short Term Rate (Ester) heeft ontwikkeld. Is dat dezelfde Timmermans die bij ING als hoofd ‘compliance’ het veld moest ruimen? Jazeker. Volgens mij is het begrip “KYC” alleen al daarom aan vervanging toe. Namelijk in “KJP”. Waar dat voor staat? “Ken Je Pappenheimers”.